ବିମଳ ପ୍ରସାଦ ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁ ଡିଜାଇନ୍ରେ ତ୍ରୁଟି: ମାଓବାଦୀ ଉପଦ୍ରୁତ ମାଲକାନଗିରି ଜିଲ୍ଲାର ଦ୍ଵୀପାଞ୍ଚଳବାସୀଙ୍କ ଜୀବନରେଖା କୁହାଯାଉଥିବା ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁର ୪ଟି ପାଇଲ୍ ନିର୍ମାଣ ଆରମ୍ଭରୁ ଦୁର୍ବଳ ଥିବା ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୧୬ରେ ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା। ୧୨ ମେ ୨୦୧୬ରେ ନିଖିଳ ଓଡ଼ିଶା ଠିକାଦାର ମହାସଂଘର ସଭାପତି ପ୍ରଭାତ ଦାଶ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁ ଡିଜାଇନ୍ରେ ଗୁରୁତର ତ୍ରୁଟି ରହିଛି। ତାଙ୍କର ଯୁକ୍ତି ହେଉଛି, ଜଳଭଣ୍ଡାରର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଏବଂ ଏହାର ଜଳସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ କୌଣସି ଆଞ୍ଚ ନଆଣି ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁ ନିର୍ମାଣ କରାଯିବା ଉଚିତ। ପୂର୍ବରୁ ଯେଉଁମାନେ ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁ ପାଇଁ ଟେଣ୍ଡର ପକାଇଥିଲେ, ସେମାନେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆଖି ଆଗରେ ରଖିକି ଦେଇଥିଲେ। ଏବେ କୋଲକାତାର ରୟାଲ କମ୍ପାନିକୁ ଏହି କାମ ଦିଆଯାଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି କମ୍ପାନି ଯେଉଁ ପଦ୍ଧତିରେ ସେତୁ ନିର୍ମାଣ କରୁଛି, ତାହା ଜଳଭଣ୍ଡାରର ଅଶେଷ କ୍ଷତି ଘଟାଉଛି। କାରଣ ଏବେ ଜଳଭଣ୍ଡାରକୁ ଦୁଇ ପାଖରୁ ପୋତା ଚାଲିଛି। କେବଳ ମଝିରେ ମାତ୍ର ୧୫୦ ମିଟର ଛାଡ଼ି ଦିଆଯାଇଛି। ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, ଜଳଭଣ୍ଡାର ପ୍ରାୟ ୮୦୦ ମିଟର ବା ତାହା ଠାରୁ ଅଧିକ ଅଂଶ ମାଟିରେ ପୋତି ଦିଆଯିବା କେଉଁ ଇଂଜିନିୟରିଂ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ନିୟମ? ଏପରିକି ପୋତାଯିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା କିପରି? ପୋତା ହୋଇଥିବା ମାଟି ଜଳଭଣ୍ଡାରରୁ କିପରି ନିଷ୍କାସିତ ହେବ? ତାହାର କୌଣସି ଯୋଜନା ହୋଇଛି କି? ଯଦି ଜଳଭଣ୍ଡାର ପୋତି ଦିଆଯିବା ଦ୍ଵାରା କୌଣସି ସମସ୍ୟା ହେଉ ନାହିଁ, ତେବେ ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ କରାଯାଇ ତାହା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଥିଲା କାହିଁକି? ସ୍ଥାନୀୟ ଅଧିବାସୀଙ୍କ ବହୁ ସ୍ଵାର୍ଥ ତ୍ୟାଗ ପରେ ଏକ ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ ଜଳଭଣ୍ଡାର ଠିଆ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏବେ ସରକାରୀ କଳ, ପ୍ରାଶାସନିକ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଅଦୂରଦର୍ଶିତା, ନୀଚ ମନୋଭାବ ଓ ଭୟଙ୍କର ଦୁର୍ନୀତିର ଫଳ ସ୍ଵରୂପ ଏହି ଜଳଭଣ୍ଡାର ପୋତା ଚାଲିଛି। ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁର ମୂଳଦୁଆ ପାଇଲ୍ ଖମ୍ବ ଉପରେ ରହିବ। ଇଂଜିନିୟରିଂ ଡିଜାଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ ଯେଉଁଠି ଜଳଭଣ୍ଡାର ମଧ୍ୟରେ ପାଇଲ୍ କରାଯାଏ, ସେତେବେଳେ ମୋଟ ପାଇଲ୍ର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଦୃଢ଼ ସ୍ତର ମଧ୍ୟରେ ରହିବା କଥା। ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ସ୍ଥଳରେ ଜଳଭଣ୍ଡାରର ଗଭୀରତା ପ୍ରାୟ ୧୬ ମିଟର। ସେତୁର ସ୍ଲାବ୍ ଯଦି ଆଉ ୧୦ କି ୧୨ ମିଟର ଉପରକୁ ରହେ, ତେବେ ପାଇଲର ଲମ୍ବ ଦୃଢ଼ସ୍ତରଠାରୁ ଉପର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହେଲା ୨୮ ମିଟର। ତେଣୁ ପାଇଲ୍ ଦୃଢ଼ ସ୍ତର ଭିତରେ ଅତି କମ୍ରେ ୯.୩ ମିଟର ରହିବା କଥା। ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁର ମୋଟ ପାଇଲ୍ ଲମ୍ବ ହେଉଛି ୩୨ ମିଟର। ତେଣୁ ଇଂଜିନିୟରିଂ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ଅତି କମ୍ରେ ୧୦.୬ ମିଟର ଦୃଢ଼ ସ୍ତର ଭିତରେ ରହିବା କଥା। କିନ୍ତୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ପାଇଲ୍ଗୁଡ଼ିକ ମାତ୍ର ୩ ମିଟର ଦୃଢ଼ ସ୍ତମ୍ଭ ଭିତରେ ରଖାଯାଇଛି। ଠକାମି ସେତିକିରେ ଅଟକି ନାହିଁ। ଶୁଣାଯାଉଛି ଯେ ଉଭୟ କୁଳ ପାଖରୁ ଦୀର୍ଘ ୪୦୦ ମିଟର ଲମ୍ବର ମାଟି ପୋତାଯାଇଛି ଏବଂ ପାଇଲ୍ଗୁଡ଼ିକର ଲମ୍ବ ବା ମୂଳ ସେହି ପୋତା ହୋଇଥିବା ମାଟି ଭିତରେ ହିଁ ସୀମିତ ରହିଛି। ଏହା ଆଦୌ ଦୃଢ଼ସ୍ତର ବା ପାଣି ତଳେ ଥିବା ମାଟିର ପଥର ଭିତରକୁ ଯାଇ ନାହିଁ। କାରଣ ଯେଉଁ ମେସିନ୍ ଦ୍ଵାରା ମାଟି ଉପରେ ପାଇଲ୍ ପକାଯାଉଛି, ତାହା ପୁରୁଣାକାଳିଆ। ସେହି ମେସିନ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ପଥର କାଟିବା ଆଦୌ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ। କାହା ଚାପରେ ସରକାର, ରୟାଲ କମ୍ପାନି କରୁଥିବା ସବୁ ଭୁଲ୍ ଓ ବେନିୟମ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବରଦାସ୍ତ କରୁଛନ୍ତି? କିଛି ବଡ଼ ଧରଣର କ୍ଷତି ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁ ଉପରେ ସରକାର ଏକ ବୃହତ୍ତର ବିତର୍କ କରନ୍ତୁ। ୧୩ ମେ ୨୦୧୬ରେ ଦୈନିକ ‘ସମ୍ବାଦ’ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଉପରୋକ୍ତ ପ୍ରସଙ୍ଗର ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ଆମ୍ଭେ ୨୧ ଜାନୁଆରି ୨୦୧୬ରେ ମତ ରଖିସାରିଛୁ। ସେଥିରେ ଆମେ ଲେଖିଥିଲୁ ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ କେଉଁ ସେତୁ କେତେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ। ସେହିଭଳି ୨୭ ଫେବ୍ରୁଆରି ୨୦୧୬ରେ ଆମ୍ଭେ ଲେଖିଥିଲୁ କେବେ ବଦଳିବ ଦ୍ଵୀପାଞ୍ଚଳବାସୀଙ୍କ ଭାଗ୍ୟ? ସରକାର ବ୍ଲକ୍ ପୁନର୍ଗଠନ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରି ତାହାକୁ ପୁଣି ଚାପି ଦେଇଛନ୍ତି। ସଂପୂର୍ଣ ମନ୍ତବ୍ୟ ତଳେ: (୧) ମାଲକାନଗିରି ଜିଲ୍ଲାର ସେହି ଦ୍ଵୀପାଞ୍ଚଳର ୩୦ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ସେହି ୭ଟି ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ଓ ୧୫୨ଟି ରାଜସ୍ଵଗ୍ରାମକୁ ନେଇ ଏକ ନୂଆ ବ୍ଲକ୍ ଘୋଷଣା କରାଯିବା ବିଧେୟ। ମୟୂରଭଂଜ ଜିଲ୍ଲାରେ ଏତେ କୁନି କୁନି ବ୍ଲକ୍ ଗଢ଼ିଥିଲେ ଡ. ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ୬୦ ଦଶକରେ। ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଦ୍ରୁତ ବିକାଶ ଓ ବିଶେଷ ଭାବେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇପାରିବାର ସୁଯୋଗ। ଏବେ ପଞ୍ଚାୟତ ପୁନର୍ଗଠନ ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥିବା ରାଜ୍ୟ ସରକାର ନୂଆକରି ପଣସପୁଟ ବ୍ଲକ୍ ଗଢ଼ିବାରେ ଅସୁବିଧା କେଉଁଠି? ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଶାସକ ଦଳ ଯଦି ୨୦୧୭ ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନର ଭୋଟ୍ ହାତେଇବାକୁ ଚାହୁଁଛି, ନୂଆ ବ୍ଲକ୍ ଗଠନ କରିବା ନିହାତି ଦରକାର। ଏହା ଫଳରେ ମୂଳ ଭୂଖଣ୍ଡ ସହ ନିର୍ଭରଶୀଳତା କମିବା ସହ ସେତୁ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନିର୍ଭରଶୀଳତା କମିବ। ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ରାଜ୍ୟରେ ବ୍ଲକ୍ ସଂଖ୍ୟା ୩୧୫ ହେଲେ, ତାହା ଶୁଭ ଅଙ୍କ ୫ର ଗୁଣିତକ ହେବ। ଯାହାକି ରାଜ୍ୟର ଭାଗ୍ୟଫଳ ଉପରେ ସୁପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। (୨) ଜଳଭଣ୍ଡାର ମଧ୍ୟରେ ମାମୁଲି ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ସମ୍ପନ୍ନ ସେତୁ ନିର୍ମାଣର ଧୃଷ୍ଟତା ନକରି ତାହାକୁ ବୋଟ୍ ଚଳାଚଳର ଦୁଇଟି ଘାଟରେ ପରିଣତ କରିବା ଅଧିକ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ବୋଧ ହେଉଛି। ଫଳରେ ଏହି ସେତୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ହୋଇ ଠିଆ ହେବ ନାହିଁ। (୩) ଯଦି ସେତୁ ନିର୍ମାଣ ଜରୁରୀ ହେଉଥାଏ, ତେବେ ତାହା ହାଓଡ଼ା ବ୍ରିଜ୍ (ବିଦ୍ୟାସାଗର ସେତୁ) ଶୈଳୀରେ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ମୂଳ ହାଓଡ଼ା ବ୍ରିଜ୍ (ରବୀନ୍ଦ୍ର ସେତୁ)କୁ ବନାଇଥିଲେ ବ୍ରିଟିଶ ଇଂଜିନିୟରଗଣ। କିନ୍ତୁ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାରତରେ ତଥା ଗତ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଦଶକରେ ସେହି କୋଲକାତାର ହୁଗୁଳି ନଦୀ (ଗଂଗା ନଦୀର ଶାଖା) ଉପରେ ସମାନ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇ ସାରିଥିବା ବିଦ୍ୟାସାଗର ସେତୁର ଅନୁକରଣ କରି ଅବଶିଷ୍ଟ ୧୫୦ ମିଟର ଜଳ ଉପରେ ସେତୁର ନିର୍ମାଣକୁ ଏକ ଦର୍ଶନୀୟ ରୂପ ଦିଆଯାଇପାରିବ। ଯାହା ଫଳରେ ମାଲକାନଗିରି ଜିଲ୍ଲା କେବଳ ଏକାଧିକ ରାଜ୍ୟର ବିଜୁଳି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ହୋଇ ରହିବ ନାହିଁ, ବରଂ ଗୁରୁପ୍ରିୟା ସେତୁ ପାଇଁ ଏକ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରିବ। ଏବେ ବି ସମୟ ଅଛି ଏହି ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ସଙ୍ଗେ ବା ଯୋଡ଼ାୱାରୀ ପ୍ରୟୋଗ କରି ରାଜ୍ୟର ଭାଗ୍ୟ ବଦଳାଯାଇପାରିବ। କାରଣ ଅପନ୍ତରା କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଓ ଭଦ୍ରକ ଜିଲ୍ଲାର ସବୁ ଗାଆଁକୁ ସବୁଦିନିଆ(ସବୁ ଋତୁରେ) ସଂଯୋଗ ସଡ଼କ ନିର୍ମିତ ହୋଇସାରିଥିବା ବେଳେ ରାଜ୍ୟକୁ ଆଲୋକିତ କରୁଥିବା ଗୋଟିଏ ଜିଲ୍ଲା କାହିଁକି ଆଢୁଆଳରେ ଓ ଅନ୍ଧାରରେ ରହିବ?
